Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Etymologia2008-02-07
Dlaczego zwierzęta się hoduje (czy jest to związane z chodzeniem)? Rośliny zaś są uprawiane. Interesuje mnie pochodzenie tych słów (hodowla i uprawa).
W Praktycznym słowniku współczesnej polszczyzny pod redakcją H. Zgółkowej znajdujemy następujący opis znaczeń interesujących nas tu słów hodować i uprawiać: „hodować (tom 13) – 1) ‘w odniesieniu do roślin i zwierząt: prowadzić (profesjonalnie lub hobbystycznie) zabiegi mające na celu zapewnienie odpowiedniego wzrostu’; 2) ‘uzyskiwać nową rasę zwierząt lub odmianę roślin poprzez właściwy do-bór, odpowiednią selekcję i pielęgnację’; 3) przenośnie ‘w odniesieniu do uczuć: podsy-cać w sobie; pozwalać się rozwijać i utrwalać’; natomiast czasownik „uprawiać” (tom 44) – znaczy tyle, co: 1) ‘wykonywać różne zabiegi (np. oranie, nawożenie) mające na celu przygotowanie gleby do zasiewu’; 2) ‘pielęgnować rośliny, dbać o ich wzrost i rozwój aż do czasu zbiorów’; 3) ‘zajmować się czymś, poświęcać się czemuś, wykony-wać coś’. Z powyżej przedstawionej słownikowej prezentacji znaczeń leksemów wyni-ka jednoznacznie, iż we współczesnej polszczyźnie mówiąc o czynności hodowania, możemy mieć na myśli zarówno hodowanie zwierząt, jak i roślin (por. hodowla krów, ale też hodowla tulipanów), co w przypadku uprawiania jest wyklu-czone – to słowo bowiem odnosi się tylko do roślin. Leksem hodować w znacze-niu ‘pielęgnować, chować, wychowywać’ poświadczają teksty polskie od XVI stulecia. Wcześniej – często w formie godować – wyraz ów wskazywał na czynność uczto-wania, biesiadowania, zwłaszcza podczas uroczystości weselnej czy w czasie świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Znamy także znaczenie ‘czcić, otaczać kultem religijnym’. W brzmieniu hodować słowo jest zapożyczeniem z języka staro-ukraińskiego. Natomiast czasownik uprawiać / uprawić pozostaje w ścisłym związku z wyrazami prawo, prawy. W dobie staropolskiej – do XV wieku włącz-nie – uprawa to nic innego, jak ‘układ, umowa, porozumienie’, uprawa ziem-ska zaś to „umowa między panem a chłopem przyjmującym rolę do uprawy”. Cza-sownik uprawić z kolei oznaczał przede wszystkim: 1) ‘wyrównać, ugładzić’; 2) ‘uzdatnić do dalszego użytku, obrobić’’. Wyraz ów pochodzi od prasłowiańskiego *praviti (‘prawić’) – ‘czynić prostym, prostować, naprostowywać; czynić spraw-nym, właściwym, odpowiednim, stosownym’. Dał on podstawę dla licznej grupy cza-sowników: na-prawić, od-prawić, o-prawić, po-prawić, prze-prawić, przy-prawić, s-prawić, u-prawić, wy-prawić, w-prawić czy za-prawić.
Joanna Przyklenk
Ortografia2008-02-06
Czy można napisać chrystus, a w M. lm. chrystusi oraz aleksandrzy i tamerlani przez analogię do rzeczowników pospolitych, jak: hamlet, herkules czy wymienieni w poniższym przykładzie judasz i piłat? Zawsze istnieją jacyś judasze, jacyś piłaci i jacyś chrystusi. W historii przewijają się okrutni aleksandrzy i tamerlani.). Czy w zdaniu: Każdy szuka swojego Sokratesa nie należałoby jednak napisać dużą literą Sokratesa?
Powstawanie metaforycznych kontekstów użycia nazw własnych jako pospolitych jest uwarunkowane uzusem. Jeżeli więc utrwalone jest użycie: judasz = fałszywy człowiek; hamlet, herkules, to inne z wymienionych nie. Można oczywiście takiej eponimizacji dokonać, ale istnieją pewne blokady kulturowe, wymogi tabu. Imienia Chrystus nie można np. u nas nadawać dzieciom, nie bardzo wyobrażam sobie kontekst, w którym taki eponim miałby funkcjonować (w tytule znanego filmu jednak jest wielka litera). Jeśli ma być pogardliwie, to: aleksandry, piłaty, sokratesy, tamerlany, herkulesy; jesli nie – aleksandrowie, piłaci, Sokratesowie, tamerlanowie, herkulesi.
Aldona Skudrzyk
Etymologia2008-02-06
Skąd się wziął wyraz śmiech?
Od XV w. obecny w systemie języka polskiego leksem śmiech wywodzić należy od prasłowiańskiego rzeczownika směχъ (w znaczeniu ‘śmianie się’), utworzonego za pomocą przyrostka χъ od czasownika *smъjati sę ‘śmiać się’, ‘śmieję się’. W staropolszczyźnie śmiechem określano nie tylko czynność ‘śmiania się’ bądź ‘wyśmiewania’, ale także ‘zabawę’, ‘żart’ czy ‘figiel’ (por. W. Boryś Słownik etymologiczny języka polskiego).
Katarzyna Mazur
Ortografia2008-02-06
Proszę o wskazanie zasady regulującej pisownię z cząstką ; np. będę-ć czy będęć, ona-ć czy onać, że-ć czy żeć?
Pisownia partykuły jest łączna, por. boć, toć, ponoć, zob. reguła 154 polskiej pisowni, a więc: będęć, onać, żeć.
Aldona Skudrzyk{/>]
Odmiana2008-02-06
Różnica zdań dotyczy odmiany w liczbie mnogiej zestawień, w tym przypadku dwóch rzeczowników, a konkretnie historia choroby (jest to sformalizowana dokumentacja medyczna). Moim zdaniem, ponieważ język polski jest z natury fleksyjny, powinno się odmieniać obydwa wyrazy, jeśli odmiana jest możliwa gramatycznie i stylistycznie. Tutaj: M. historie chorób, nie historie choroby; D. historii chorób, nie historii choroby, czyli odmieniamy obydwa wyrazy. Inaczej w przypadku np. beczki prochu, nie beczki prochów; beczek prochu, nie beczek prochów - odmieniamy tylko jeden wyraz. Czy mam rację?
Oczywiście w lm. historie (kilku) chorób - jeśli istotnie idzie o to, by dokumentacja zawierała oddzielne opisy każdej z chorób. Wszelako tytuły rubryk w sformalizowanych kwestionariuszach tradycyjnie mają formę lp. (zatem: Historia choroby - w domyśle: tej, której dotyczy dokumentacja medyczna) - niezależnie od tego, czy pacjent cierpi // jest leczony na jedną dolegliwość czy na kilka (te zwykle podaje w wywiadzie, na podstawie którego zapewne ustala się rodzaj podawanych leków, ale niekoniecznie opisuje się historie owych innych chorób szczegółowo). Jeśli tak jest, to względy gramatyczne muszą ustąpić praktyce (i tradycji) - choć z gramatycznego punktu widzenia Pan ma rację (choroby są policzalne, ich historie mogą być różne). Zatem: historie chorób).
Ewa Jędrzejko
Słowotwórstwo2008-02-06
Jestem na wymianie studenckiej w Walencji. Wielu Polaków, których tu spotkałam, nazywa język tego regionu walencjańskim. Nazewnictwo to razi mnie bardzo. Moja intuicja językowa mówi mi, że jedyną i słuszną formą jest nazwa język Walencji, której to nazwy dotychczas używałam bez zastanawiania się nad jej poprawnością. Mam w tej kwestii rację, czy też moja intuicja językowa mnie zawiodła?
Przymiotnik walencjański (upominam się też o walencyjski) można zaakceptować, bo jest poprawnie zbudowany. Od podanej nazwy miasta tworzymy jednak zwykle przymiotnik Walencji, zresztą słowniki podają go od dawna. W takim razie polecam go jako wzorcowy.
Jan Grzenia

Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-02-06
Jak brzmi w dopełniaczu lp. nazwisko Czachór noszone przez mężczyznę? Czy nie odmienia się ono jak pospolite upiór?
Nie jest to nazwisko o formie identycznej z rzeczownikiem pospolitym, a w takim razie lepiej w odmianie odstąpić od oboczności (DB. Czachóra, C. Czachórowi, N. Czachórem, Ms. Czachórze). Jednak odmianę analogiczną do podobnie zakończonych rzeczowników pospolitych (DB. Czachora itd.) należy uznać za akceptowalny wariant fleksyjny.
Jan Grzenia
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2008-02-06
W jaki sposób należy odmieniać szwedzkie imię męskie Ola?
W liczbie pojedynczej tak samo jak nasze zdrobnienie imienia Aleksandra: DCMs. Oli, B. Olę, N. Olą. W liczbie mnogiej natomiast: M. Olowie, DB. Olów, C. Olom, N. Olami, Ms. Olach.
Jan Grzenia

Ortografia2008-02-04
Czy określenie ciemno niebieski pisze się razem czy oddzielnie?
Kolor ciemnoniebieski to niebieski o ciemnym odcieniu. Określenie to jest przymiotnikiem złożonym z członów nierównorzędnych znaczeniowo, w którym główne znaczenie zawarte jest w członie drugim (niebieski), a człon pierwszy (ciemno-) określa bliżej to znaczenie. Tego typu wyrazy pisze się w polszczyźnie łącznie, a reguluje to zasada 136 polskiej ortografii.
Katarzyna Wyrwas
Słowotwórstwo2008-02-04
Czy można utworzyć czasownik dokonany zaimplementować? Która z podanych form jest poprawna: (za)implementować do systemu, (za)implementować w systemie, (za)implementować w system (chodzi o rozwiązania informatyczne).
Wybór przedrostka za- jako morfemu sygnalizującego dokonaność czasownika jest zasadny, przedrostek ten często pojawia się w czasownikach o tematach obcych zakończonych na -ować, np. zaakcentować, zaatakować, zadeklarować, zarejestrować, zarezerwować, zatarasować. Trudniejsze dla językoznawcy jest rozstrzyganie, który model składniowy jest lepszy: zaimplementować do systemu, w systemie czy w system. Trudne, bo odnalezione informacje o znaczeniu czasownika implementować są dość ogólne (inform. ‘opracować, opracowywać implementację’, a implementacja to ‘wersja programu, języka programowania lub systemu operacyjnego przystosowana do pracy na określonym typie komputera’ lub ‘przystosowanie programu, języka programowania lub systemu operacyjnego do pracy na określonym typie komputera; implementowanie’ (to definicje z Uniwersalnego słownika języka polskiego pod red. S. Dubisza). Niestety, przy czasowniku bezprzedrostkowym, zatem niedokonanym (brak zaimplementować), nie ma wskazówek co do łączliwości składniowej. Jeżeli w środowisku informatyków implementować funkcjonuje już z którymś z trzech modeli składniowych, proponuję powtórzyć go przy czasowniku dokonanym (jeżeli np. używa się konstrukcji implementować do systemu, można też zaimplementować do systemu). W przypadkach, gdy mamy różne, ale funkcyjnie równorzędne schematy składniowe, decyduje uzus. W Internecie funkcjonuje składnia z przyimkiem do. Trudno jednak na tej podstawie orzekać o zwyczajach językowych środowiska informatyków.
Krystyna Kleszczowa
Znaczenie2008-02-04
Czy dopuszczalne jest stosowanie zamienne tytułów? Skarżysko-Kamienna jest miastem poniżej 100 tysięcy mieszkańców i zgodnie z przepisami w takich miastach są Zastępcy Prezydenta, a nie Wiceprezydenci (ci ostatni w miastach ponad 100 tysięcy). Często jednak w oficjalnych drukach i dokumentach spotykamy w Skarżysku tytuł Wiceprezydent. Czy jest to dopuszczalne?
Z językowego punktu widzenia zamiennego stosowania nazw wiceprezydent i zastępca prezydenta nie można potępić. Słowniki podają następujące definicje nazw rozpoczynających się od członu wice- (od łac. in vicem ‘zamiast’): wicedyrektor ‘zastępca dyrektora’, wicekanclerz ‘zastępca kanclerza’, wicekonsul ‘zastępca konsula’, wicemarszałek ‘zastępca marszałka – przewodniczącego sejmu lub senatu’, wiceminister ‘zastępca ministra’, wicepremier ‘zastępca premiera’, wiceprezes ‘zastępca prezesa’, wiceprezydent ‘zastępca prezydenta’, wiceprokurator ‘zastępca prokuratora’, wiceprzewodniczący ‘zastępca przewodniczącego’, wicewojewoda ‘zastępca wojewody’. Jak więc widać, nazwy wiceprezydent i zastępca prezydenta są równoważne znaczeniowo. Poradnia językowa nie może się jednak wypowiadać w kwestiach dotyczących uregulowań prawnych – w przypadku administracji państwowej należałoby w tym celu zwrócić się z zapytaniem np. do nadzoru prawnego odpowiedniego wojewody.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2008-02-04
Mam drobny problem językowy, na który odpowiedzi nie mogę znaleźć w internecie. Czy pisze się Są nas miliony! czy Jest nas miliony!?
Liczebniki stanowią często trudność dla użytkowników języka, ale im więcej pytań, tym w jakimś mikrowymiarze mniej z czasem błędów, a coraz więcej pewności. A zatem:
pytanie dotyczy tym razem liczebników, które funkcjonują w odmianie, są używane jak rzeczowniki, czyli tysiąc, milion, miliard itp. Zasada ich użycia w kontekstach jest prosta, więc myślę, że ta odpowiedź będzie radą w dla wielu. Jeśli liczebniki te występują bez towarzystwa liczebnika głównego, który wskazuje dokładną liczbę jednostek w zbiorze, wówczas czasownik zdania, w którym występują przyjmuje postać liczby mnogiej: Tysiące zginęły. Miliony wyjechały. Setki zostały. Wystarczy jednak, że wiadomość będzie konkretna, wówczas czasownik w zdaniu przyjmuje postać liczby pojedynczej, a kiedy mowa o czasie przeszłym, to ponadto występuje w rodzaju nijakim: Trzy tysiące zginęło. Szesnaście milionów wyjechało. Kilka setek zostało. Ten efekt uzyskujemy już nawet wtedy, gdy obok owych liczebników wystąpią nazwy policzalnych obiektów, np. Tysiące osób zginęło. Miliony ludzi wyjechało. Setki dzieci zostało.
Iwona Loewe
Poprawność komunikacyjna2008-02-04
Proszę o wykładnię dotyczącą używania jak i gdy na początku zdania. Przykładowo, która forma jest poprawna: Jak tylko otrzymam... czy Gdy tylko otrzymam...?
Spójnik gdy służy m.in. wprowadzaniu zdań warunkowych i czasowych. Piszę „między innymi”, ponieważ w tym kontekście jest właśnie zastępowany przez spójnik jak, lecz tylko w tekstach potocznych mówionych. W innych kontekstach - neutralnych a także książkowych – gdy możemy zastępować bez uszczerbku na stylu spójnikiem kiedy bądź jeśli. A więc: Kiedy przyjedzie, pójdziemy wreszcie do kina. Gdy przyjedzie, pójdziemy wreszcie do kina. Jeśli przyjedzie, pójdziemy wreszcie do kina. [potoczne] Jak przyjedzie, pójdziemy wreszcie do kina. Gdy / jeśli zbada się fokę w tych warunkach, otrzyma się niewiarygodny wynik. [potoczne] Jak zbada się fokę w tych warunkach, otrzyma się niewiarygodny wynik.
Iwona Loewe
Znaczenie2008-02-04
Siostrzenica ma do wyjaśnienia związek frazeologiczny sos tatarski. Nie jestem w stanie odnaleźć jego znaczenia. Z góry dziękuję za pomoc.
Sos tatarski to ostry sos przyrządzany z żółtek jaj, oliwy, octu, musztardy i ogórków kiszonych lub korniszonów. Definicję taką znaleźć można w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. S. Dubisza.
Katarzyna Wyrwas
Znaczenie2008-02-04
W wierszu Andrzeja Bursy Fiński nóż poeta dwukrotnie użył słowa flechta - we flechtach krew tętniła oraz w kącikach flechtów wieczór już. Co znaczy dokładnie to słowo? Niestety w powszechnie dostępnych słownikach (internetowych) nie mogę odnaleźć znaczenia. Proszę również o podanie źródła informacji.
Słowo flechty notuje tzw. Słownik warszawski, w którym znajdujemy następujące objaśnienie znaczenia: flecht – ‘splot, plecionka podłużna krótka, spotykająca się w wyrobie tu i ówdzie dla ozdoby’, z niemieckiego Flechte. Natomiast czasownik fechtować oznacza ‘robić flechty’. Taką informację podaje słownik z początku XX stulecia i na podstawie tej wiadomości można przypuszczać, że flechty w przywołanym przez Pana wierszu to ‘sploty’. Nie należy jednak wykluczać i innych interpretacji tegoż leksemu, które, jako że rodzą się na gruncie poetyki a nie językoznawstwa, pominę.
Joanna Przyklenk
Etymologia2008-02-04
Jaka jest etymologia słowa chciwy?
Informację na temat pochodzenia przymiotnika chciwy można znaleźć w Słowniku etymologicznym języka polskiego Wiesława Borysia. Jak podaje autor, ta ogólnosłowiańska forma (por. kaszubskie xcëvi, czeskie chtivý, ukraińskie chtývyj) w polszczyźnie występuje od XVI w. Zdecydowanie rzadziej pojawia się wariant przymiotnika w tzw. odmianie prostej: chciw. Podstawą do utworzenia omawianych słów był rdzeń występujący w czasowniku chcieć. To z kolei słowo do języka polskiego wkroczyło w XIV w. W dobie staropolskiej pojawiały się również jego formy oboczne: kcieć lub ścieć, a także - już w XVI w. uważana za przestarzałą - postać chcieć. Porównanie zapisów tego czasownika w dawnych tekstach czeskich, rosyjskich czy starocerkiewnych pozwoliło ustalić jego brzmienie w prasłowiańszczyźnie. I tak przyjęto, że odpowiednikiem dzisiejszego polskiego chcieć jest psł. *chъtěti powstałe wskutek usunięcia samogłoski z wcześniejszego *chotěti. Warto też wspomnieć o etymologicznym związku łączącym rekonstruowane wyżej formy z prasłowiańskim czasownikiem *chvatati o znaczeniu ‘chwytać, łapać’. Pierwotnie bowiem czasownik chcieć tłumaczono jako ‘pragnąć coś schwytać, złapać’ (por. chciwy a łapczywy), a dopiero później jako samo ‘pragnąć czegoś’, ‘mieć ochotę na coś’.
Katarzyna Mazur
Etymologia2008-02-04
Jakie jest pochodzenie słowa puszyć się?
Czasownikowa forma puszyć (się) pochodzi od prasłowiańskiego bezokolicznika *puchati (sę) (zbudowanego w oparciu o praindoeuropejski rdzeń *peu- ‘dąć’) znaczącego: ‘chuchać’, ‘dmuchać’, ‘sapać’, a także ‘pęcznieć’ (również na skutek fermentacji). Od tej prasłowiańskiej postaci tworzono też czasownik powodowania (tzw. czasownik kauzatywny) pušiti – ‘sprawiać, że coś staje się puszyste, rozdyma się, nadyma się’. W polszczyźnie szesnastowiecznej występują kontynuacje obu wspomnianych form: mieliśmy więc zarówno puchać – ‘chuchać’, przenośnie też: ‘chełpić się, chwalić’, ‘złościć’ czy ‘gniewać’, jak i obecne również współcześnie puszyć (się) – głównie w znaczeniu ‘stroszyć (się)’ – oraz przenośnie: ‘być dumnym’, ‘wynosić się nad kogoś’, ‘pysznić się’. Więcej informacji na temat omawianego leksemu można znaleźć np. w Słowniku etymologicznym języka polskiego autorstwa Wiesława Borysia.
Katarzyna Mazur
Ortografia2008-02-04
Spotkałem się ze stwierdzeniem, że prawidłową odmianą słowa pomagać jest pomódz. Podobno wynika to z logiki języka polskiego. Słowo pomóc natomiast logicznie pochodziłoby od słowa pomakać. Jak to jest? Czy przedwojenna reforma języka polskiego była więc nielogiczna?
Poprawną, umotywowaną etymologicznie formą dokonaną od pomagać jest pomóc. W języku polskim większość bezokoliczników ma zakończenie . Tylko nieliczne, mające w temacie spółgłoskę tylnojęzykową (g, k) są w bezokoliczniku zakończone na -c (np. móc, biec, rzec, piec, wlec). Taka norma występowała w polszczyźnie od najdawniejszych czasów, gdyż jest efektem przemian fonetycznych, jakie się dokonały w okresie prasłowiańskim i staropolskim. Przejściowo, w XIX stuleciu pojawiła się tendencja, by bezokolicznik czasowników mających w temacie spółgłoskę g zapisywać z zakończeniem -dz. Było to nawiązanie do istniejącej w języku polskim oboczności g : dz, np. noga - nodze, droga – drodze. Stąd w XIX wieku wprowadzono zapis bezokoliczników: módz, biedz, strzedz, pomódz itp. (odmiana czasowników: mog-ę, biegn-ę, strzeg-ę, pomog-ę). Pisownia taka obowiązywała aż do 1918 roku. Nie miała ona jednak uzasadnienia w historycznym rozwoju, ponieważ zakończenie bezokolicznika nigdy nie wchodzi w alternację fonologiczną z tematem czasownika, gdyż jest zupełnie niezależnym morfemem. Można więc powiedzieć, że norma XIX-wieczna miała charakter pseudoetymologiczny, dlatego została zniesiona. Nawiązywanie obecnie do pisowni, która była stosowana tylko przez około 100 lat i została dawno wyeliminowana jako niepoprawna i nieuzasadniona żadnymi względami językowymi, jest obecnie błędne.
Mirosława Siuciak
Wyrazy obce2008-02-02
Wyrazu autentykacja nie ma w słownikach, a pojawia się w tekstach informatycznych. Czy to nowy termin informatyczny, czy niepoprawny twór językowy, który należy zastąpić uwierzytelnianiem?
Autentykacja to spolszczony wyraz angielski authentication ‘uwierzytelnienie’. Czy to nowy termin informacyjny? Trudno na to pytanie odpowiedzieć bez konsultacji z informatykami. Można co najwyżej ustosunkować się do innowacji językowej z punktu widzenia zasadności i zgodności z systemem polszczyzny. Łatwo w Internecie odszukać bazę autentykować, też spolszczony leksem angielski to authenticare, jest zatem autentykacja w stosunku do autentykować nazwą czynności, jak autoryzacja do autoryzować, modyfikacja do modyfikować, dedykacja do dedykować. Czy pożyczanie autentykować i autentykacja było zasadne? Nie, bo w polszczyźnie funkcjonowały już synonimiczne: uwierzytelnianie, uwierzytelniać. Problem w tym, że pożyczamy nie tylko wtedy, gdy brakuje nam nazwy na nowy obiekt czy zjawisko. Mimo istnienia nazwy w różnych środowiskach, tu informatycznym, pojawiają się innowacje leksykalne, często pożyczki. Walka z tym zjawiskiem jest zazwyczaj bezskuteczna.
Krystyna Kleszczowa
Składnia2008-02-01
Czy na drukach urzędowych Urzędu Miasta winno być Urząd Miasta Skarżysko-Kamienna (jak obecnie) czy Urząd Miasta Skarżyska-Kamiennej?
Na temat urzędów pisaliśmy już kiedyś w poradni. Powtórzę jednak, że nazwa miasta w nazwie Urzędu Miasta powinna wystąpić w dopełniaczu (Urząd Miasta Skarżyska-Kamiennej), ponieważ w polszczyźnie połączenie rzeczownika miasto z nazwą tego miasta powinno pozostawać w związku zgody, czyli powinny się odmieniać oba człony: M. miasto Skarżysko-Kamienna, D. miasta Skarżyska-Kamiennej, C. miastu Skarżysku-Kamiennej itd. (zob. Komunikaty Rady Języka Polskiego nr 1(16)/2005, s. 40.
Katarzyna Wyrwas

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166