Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Wyrazy obce2007-06-26
Jaka jest poprawna pisownia wyrazu bestseller?
Wyraz ten zapisał(a) Pan(i) poprawnie, piszemy bowiem bestseller. Warto przy tym pamiętać, że często w mediach spotykana wymowa ![besceler] jest niepoprawna. Wyraz ten czytamy bowiem [bestseler].
Alicja Podstolec
Odmiana2007-06-26
Jaka jest poprawna forma: zabawa z okazji andrzejek czy z okazji andrzejków?
Rzeczownik andrzejkima w dopełniaczu formę andrzejek, a zatem poprawnie powiemy jedynie zabawa z okazji andrzejek.
Katarzyna Wyrwas
Ortografia2007-06-26
Kiedy można zapisać andrzejki wielką literą?
Nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów piszemy małą literą, a zatem wyraz andrzejki można zapisać wielką literą jedynie wtedy, gdy rozpoczynamy nim nowe zdanie (por. reguła 106 Wielki słownik ortograficzny – http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629428).
Katarzyna Wyrwas
Różne2007-06-26
Czy poprawnym sformułowaniem jest adres zamieszkania lub adres miejsca zamieszkania?
Połączenia adres zamieszkania i adres miejsca zamieszkania są niepoprawne. Za poprawne uznane są jedynie określenia adres i miejsce zamieszkania.
Katarzyna Wyrwas
Interpunkcja2007-06-26
Mam pytanie, które dotyczy często używanego określenia Ad. Spotkałem się ze zdaniem, że po tym należy (gdyż jest to skrót), oraz że nie należy stawiać kropki (nazwa łacińska). Jak jest poprawnie – Ad czy Ad.?
Ad (z łaciny: do) używany w odnośnikach do punktów wymienionego wyżej planu, zwykle przed numerem punktu, np. Ad 1. W związku z tym, że jest to bezpośredni cytat z łaciny niebędący skrótem, po Ad nie stawiamy kropki.
Natalia Łukomska
Składnia2007-06-26
Bardzo proszę o odpowiedź, które z dwóch zdań jest poprawne: Bibliograficzne bazy danych zawierają m.in.: 40 pełnotekstowe bazy czy 40 pełnotekstowych baz?
Szanowna Pani, czasownik zawierać wymaga obok siebie rzeczownika, zaimka lub liczebnika w bierniku, zatem 40 (czterdzieści) pełnotekstowych baz. Niepokój Pani budzą zapewne postaci przymiotnika pełnotekstowych oraz rzeczownika baz, które są dopełniaczami. I tak musi być, ponieważ nadrzędnym leksemem w wyrażeniu z liczebnikiem zawsze jest liczebnik. Ten zaś ma postać biernika wymaganą przez czasownik. Dalej zaś rządzi liczebnik i to rządzi dopełniaczem (jeśli jest większy od 5). Zatem jeśli baz byłoby odpowiednio mniej, wówczas wyrażenie brzmiałoby cztery, trzy dwie pełnotekstowe bazy.
Iwona Loewe
Ortografia2007-06-26
Jak można napisać wyraz ośmioletni - czy można też pisać przy użyciu cyfry? Jeśli tak, to jak jest poprawienie: 8-letni? O godzinie siedemnastej czy można też o godz. 17-stej? Czy takie zapisy z cyframi są poprawne?
Jeśli chcemy wyraz złożony zapisać za pomocą cyfry, to poprawną formą jest zapis z łącznikiem, np. 8-letni, XIX-wieczny, 83-letnia, 40-lecie. Niepoprawny (choć niestety często spotykany) jest natomiast zapis !17-stej, ponieważ po cyfrach nie wolno dopisywać żadnych elementów fleksyjnych, czyli żadnych końcówek czy pseudokońcówek.
Katarzyna Wyrwas
Składnia2007-06-26
Czy forma odmiany miesiąca i dnia np. 5 kwiecień jest aż tak rażąca? Wiem, że powinno się pisać 5 kwietnia. W książce, którą oddaję do druku, jest ok. 1000 fotografii z podpisami w tej formie. Podpis jest tak zapisany np. Spotkanie w kuluarach Sali Kongresowej, 5 kwiecień 2000 r. Czy mam to poprawiać czy zostawić?
Proszę to koniecznie poprawić, ponieważ błędny zapis pozostaje w jawnej sprzeczności z podstawowymi zasadami polskiej składni, zgodnie z którymi połączenia takie wchodzą w związek rządu: 5 (piąty) [w domyśle: dzień] (czego?) kwietnia. Nazwa miesiąca MUSI przybrać formę dopełniacza.
Katarzyna Wyrwas
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2007-06-25
W jaki sposób należy odmieniać imię Artie?
Może to być imię męskie lub żeńskie, wymawiane zapewne w formie [arti]. Jako męskie odmieniamy je następująco: Artiego, Artiemu, Artiem, jako żeńskie jest nieodmienne.
Jan Grzenia
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2007-06-25
Chciałbym uzyskać opinię na temat możliwości nadania dziecku imienia Ava.
Imię takie miała moja babcia, która emigrując po wojnie do Stanów Zjednoczonych zmieniła tam trudne do wymówienia imię Stanisława właśnie na Ava.
Z informacji, jakie uzyskałem, imię to jest za granicami polski dosyć popularne:
http://www.thinkbabynames.com/meaning/0/Ava.
To angielskie imię jest najprawdopodobniej wariantem imienia Ewa (angielskie Eve), choć niektóre etymologie jego początek dostrzegają w czasach starożytnych. Jako imię Pana babci było oczywiście skróceniem. Nosiła je sławna aktorka Ava Gardner (1920-1990), urodzona 24 grudnia, a więc w dniu imienin Ewy. Jest to - owszem - dość popularne w ostatnich latach imię, jednak wedle mojej wiedzy tylko w niektórych krajach angielskojęzycznych. Nie widzę istotnych przeszkód, by to imię nadawać również w Polsce, z tym, że w pisowni najlepiej by było je spolszczyć, ale nie wiem, czy w formie Awa nadal pozostanie tak atrakcyjne. Jest jeszcze jeden mały kłopot: w języku oryginału wymawia się je [ejwa]. Jeśli więc obstaje Pan przy zamiarze nadania tego imienia dziecku, najlepiej zaproponować je w urzędzie stanu cywilnego, a martwić się (i ewentualnie ponownie pisać do poradni) w razie odmowy.
Jan Grzenia
Frazeologia2007-06-22
Czym różni się kamień węgielny od aktu erekcyjnego? Już wkrótce czeka mnie organizacja imprezy i nie bardzo wiadomo, jak ją nazwać. Próbowałem szukać w internecie i nigdzie nie znalazłem jednoznacznej definicji. Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.
Związku frazeologicznego kamień węgielny używamy, mówiąc o czymś, co jest podstawą i najważniejszym składnikiem czegoś, wyrażenia tego możemy użyć w wielu dziedzinach życia, np. Kamieniem węgielnym polskiej opery są dzieła Stanisława Moniuszki, Pogląd ten jest kamieniem węgielnym filozoficznej tradycji zachodu. Natomiast wyrażenie akt erekcyjny dotyczy tylko i wyłącznie dziedziny budownictwa. Jeśli ktoś położył lub wmurował kamień węgielny pod jakąś budowlę, to położył pierwszą cegłę w miejscu jej budowania lub wmurował akt erekcyjny w to miejsce. Jak widać, akt erekcyjny ma węższe znaczenie niż kamień węgielny. Polecam Słownik mitów i tradycji kultury W. Kopalińskiego oraz Inny słownik języka polskiego.
Katarzyna Murzyn
Składnia2007-06-22
Mam tu fragment zdania, które mówi o podatku drogowym: to, ile zapłacisz, zależy od mocy silnika, rodzaju paliwa i wieku samochodu. Średnio liczy się 2,5-3 euro (10-12 zł) na jednego konia mechanicznego. Pytanie brzmi: na jednego konia mechanicznego czy na jeden koń mechaniczny?
Czy to koń cwałujący, czy koń mechaniczny - dzięki metaforycznemu przeniesieniu znaczenia gramatyka w zakresie końcówek biernika nie zmienia się. Dlatego podany cytat jest poprawny, gdyż przyimek na wymaga tegoż biernika, a on dla obu koni przyjmuje postać koni-a. Tego samego biernika wymagają metry na sekundę, kilowaty na godzinę itp.
Iwona Loewe
Znaczenie2007-06-22
Czy poprawne jest określenie kserować na czynność polegającą na wykonanie kopii na kserografie? Czy nie powinno się mówić kopiować?
Oba słowa kserować i kopiować dobrze służą określaniu czynności powielania. Pierwszy akcentuje narzędzie, za pomocą którego się ją wykonuje, drugie zaś - cel, w jakim się czynność wykonuje. Porównajmy inne czasowniki, które powstały w oparciu o nazwę narzędzia: szydełkować, faksować, telefonować.
Iwona Loewe
Odmiana2007-06-22
Interesuje mnie pisownia stopnia najwyższego przymiotnika niekorzystny. Czy będzie to słowo najniekorzystniejszy? Czy też należy w takim wypadku użyć zwrotu najbardziej niekorzystny, bądź najmniej korzystny? Jeżeli forma najniekorzystniejszy jest niepoprawna, to dlaczego?
Forma najniekorzystniejszy jest bez wątpienia poprawna, ale w moim odczuciu mało wyrazista. Blisko jej do nietożsamego semantycznie zwroty nie najkorzystniejszy (najniekorzystniejszy – najbardziej niekorzystny, nie najkorzystniejszy – taki, który nie jest najbardziej korzystny, ale nie jest niekorzystny). Wydaje mi się, że bardziej jednoznacznie interpretowalną formą, będzie zwrot najbardziej niekorzystny (czyli taki, który jest całkowicie pozbawiony korzyści). Inna forma, którą Pani (Pan) proponuje jako synonim stopnia najwyższego przymiotnika niekorzystny to zwrot najmniej korzystny. Zwrot ten zakłada istnienie jakiejś, może nie największej, ale realnej korzyści. A zatem formy, które chciałaby Pani (chciałby Pan) widzieć jako opisowe zastępniki syntetycznych form stopnia najwyższego nie zawsze znaczą to samo. Reasumując - myślę, że w tej sytuacji najkorzystniej :-) jest powiedzieć najbardziej niekorzystny, całkowicie pozbawiony korzyści lub zupełnie niekorzystny.
Katarzyna Sujkowska-Sobisz
Wyrazy obce2007-06-22
Uprzejmie proszę o wyjaśnienie znaczenia zwrotu: popełnić faux pas. W słownikach wyrazów obcych nie ma szukanego wyrażenia, a często spotykam się z tym nieznanym mi zwrotem w języku mediów.
Wyrażenie faux pas mogła znaleźć Pani bez problemu w Słowniku wyrazów obcych, w Słowniku francusko-polskim, w Słowniku poprawnej polszczyzny czy w Nowym słowniku języka polskiego. Faux pas [wym. fo pa, nie: fo pas] pochodzi z języka francuskiego i dosłownie oznacza fałszywy krok. Przenośnie oznacza postępek nie na miejscu, nietakt, gafę, niezręczność, błąd. W polszczyźnie faux pas jest rodzaju nijakiego, mówimy więc np. Popełniłem wielkie faux pas.
Katarzyna Murzyn
Odmiana2007-06-22
Proszę o wskazanie odpowiedniej formy: stosowanie mieszanki propan-butan czy stosowanie mieszanki propanu-butanu.
Najmniej problemów przyniosłoby z pewnością rozwiązanie: stosowanie mieszanki propanu z butanem. Jednak nie oddałoby to zwyczajowej nazwy gazu LPG, który zwykło się nazywać propan-butan - według polskiego odpowiednika. Trudno też szukać łatwiejszych rozwiązań, skoro można rozstrzygnąć o poprawności zaproponowanych sformułowań. Tak naprawdę o zastosowaniu jednej z form zdecydują preferencje językowe, gdyż oba warianty są poprawne. Oczywiście możliwy jest jeszcze trzeci wariant: stosowanie propanu-butanu, kiedy wiadomo (czy domyślić się można), że o mieszaninę chodzi. Jak pan słusznie zauważył, oba człony między dywizem (i propan, i butan) są odmienne. Bezwzględnie należałoby odmienić propan-butan w zaproponowanym przeze mnie wariancie. Mimo że jest to rzeczownik odmienny, w przykładzie stosowanie mieszaniny propanu-butanu można pozostawić propan-butan w postaci mianownikowej, ponieważ wyraz ten pełni w zdaniu funkcję przydawki rzeczownej, czyli dookreśla odmienioną już postać mieszanki. Odmiana propanu-butanu, choć wzorcowa składniowo, brzmi nieco nienaturalnie, dlatego sam wybrałbym wariant pierwszy: stosowanie mieszanki propan-butan. Podkreślam jednak raz jeszcze, że obie formy są poprawne.
Marcin Kluczny
Wymowa2007-06-22
Czy poprawna jest wymowa „w romantyźmie”?
Formy miejscownika liczby pojedynczej wyrazów zakończonych na -yzm można wymawiać dwojako, a zatem [romantyźm’je] lub [romantyzm’je], [katolicyźm’je] lub [katolicyzm’je], [stoicyźm’je] lub [stoicyzm’je] etc. Słowniki podają obie wersje wymowy, ponieważ obie są w użyciu, jednak Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego wskazuje (czy słusznie?), że wymowa „twarda” [romantyzmie] miałaby być obecnie rzadsza. Przedwojenny Słownik ortoepiczny Stanisława Szobera (1938) wymieniał wyłącznie postacie z twardym z. W naszych czasach z punktu widzenia fonetycznego forma z miękką spółgłoską ź jest rezultatem naturalnego w polskiej fonetyce upodobnienia głosek pod względem miękkości, ponieważ po ź znajduje się zmiękczona przez j głoska m’, a w polszczyźnie grupy spółgłoskowe wymawia się w zasadzie w sposób jednolity. Wymowę [romantyźm’je] uznaje się za typową realizację fonetyczną wymienionych wcześniej form, zaś wymowa ortograficzna [romantyzm’je] bywa obecnie odbierana jako przejaw hiperpoprawności, jako wymowa pretensjonalna. Jako polonistka sama wymawiam [romantyźm’je] i taką też wymowę polecam.
Katarzyna Wyrwas
Ortografia2007-06-22
Chciałam zapytać, jaki wyraz jest poprawny albo bardziej uzualny: suteryna czy suterena - chodzi mi o pomieszczenia w budynkach. Ludzie często używają obu tych form. Czy obie są poprawne?
Suterena, suteryna jest to część budynku położona poniżej poziomu ziemi. Mieszczą się w niej najczęściej małe sklepy, zakłady rzemieślnicze, czasem też pełni funkcję małych mieszkań. Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2004) traktuje hasło suterena jako wzorcowe, natomiast suteryna jest uznana za słowo potoczne. Redaktor Innego słownika języka polskiego traktuje obie wymienione przez Panią formy za poprawne, kładąc nacisk na to, iż suteryna jest rzadziej używana. W Internecie o wiele częściej występuje forma wzorcowa suterena, acz w życiu codziennym (na przykład mieszkańców Beskidu Żywieckiego) częściej mamy możliwość usłyszeć, że ktoś zaprasza nas do swojej suteryny. Warto wspomnieć, iż słowo suterena jest zapożyczeniem, pochodzi od francuskiego słowa souterrain.
Anna Majdak
Odmiana2007-06-22
Mam pytanko: która forma jest poprawna śmieci czy śmiecie?
Obie formy, a więc śmieci i śmiecie, są poprawne, mówimy np. kosz na śmieci albo kosz na śmiecie. Są to oczywiście formy mianownika liczby mnogiej rzeczownika śmieć. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego notuje także oddzielnie rzeczownik śmiecie rodzaju nijakiego, który nie posiada liczby mnogiej. Jest on jednak uznany za przestarzały. Określamy nim zbiorowo rzeczy bezużyteczne, np. dużo śmiecia było na strychu (zob. też Inny słownik języka polskiego pod red. M. Bańki).
Maria Czempka
Wyrazy obce2007-06-22
Zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie znaczenia i pochodzenia oraz odmiany i sposobów użycia słowa target.
Słowo target przywędrowało do nas z języka angielskiego wraz ze zmianą systemu gospodarczego i rozprzestrzenianiem się koncepcji marketingu jako zasady prowadzenia przez przedsiębiorstwa i organizacje komunikacji między klientem (otoczeniem) a producentem (organizacją). W języku angielskim target oznacza ‘cel’, także ‘tarczę strzelniczą’. W marketingu jednak ma wyspecjalizowane znaczenie ‘grupy docelowej’ (target group), czyli określonej w strategii marketingowej (także strategii promocyjnej) grupy społecznej, do której kieruje się przekaz (komunikat, przesłanie) promocyjne; adresatów reklamy; czasami target group utożsamia się z klientem dokonującym zakupu, co jednak nie wydaje się słuszne. Grupą docelową mogą być np. kobiety w przedziale wiekowym od 18-25 lat (dla takich produktów, jak magazyn ilustrowany, pewnego typu kosmetyki, pewnego typu odzież). Choć target group lub w skrócie target ma swój odpowiednik polski (grupa docelowa), to w specjalistycznym języku reklamy (także public relations) i marketingu używa się raczej angielskiej formy, która ma już status terminu naukowego. Używając całego terminu target group, nie odmieniamy go, ale w żargonie reklamowym, a nawet w specjalistycznej literaturze często spotkać można skróconą wersję: target. Rzeczownik ten odmieniany według deklinacji męskiej: MB. target, D. targetu, C. targetowi, N. targetem, Ms. targecie. Sądzę, że należy raczej zalecać używanie polskiego odpowiednika, czyli grupa docelowa.
Jacek Warchala

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166