Ortografia | 2007-06-26 |
Szanowni Państwo, ostatnio przepisywałam koleżance pracę zaliczeniową na temat dziedzictwa kulturowego gminy Sandomierz. Uznałam, że skoro mowa o gminie w znaczeniu ‘region’, wyraz ten należy pisać małą literą. Sprawdzający pracę zalecił poprawić każde zdanie, w którym znajdowało się wyrażenie gmina Sandomierz, na Gmina Sandomierz. Kto miał rację? | |
W owym sporze racja leży po Pani stronie. W myśl zasad ortograficznych małą literą piszemy nazwy okręgów administracyjnych w strukturach kościelnych i państwowych, np. województwo warmińsko-mazurskie, powiat sieradzki, gmina warszawska, ziemia wieluńska, diecezja gliwicka, archidiecezja gnieźnieńska, marchia brandenburska. Aldona Skudrzyk |
Ortografia | 2007-06-26 |
Czemu Fis-dur pisane jest wielką literą fis-moll nie? | |
W muzyce na oznaczenie tonacji durowych (majorowych) używamy wielkich liter, a tonacji molowych (minorowych) – małych liter: A-dur, As-dur, B-dur, C-dur, D-dur, Es-dur, F-dur, G-dur, H-dur; a-moll, b-moll, c-moll, g-moll. Aldona Skudrzyk |
Ortografia | 2007-06-26 |
Jak poprawnie zapisać dwuipółdniowy: dwu i pół dniowy czy dwu- i pół- dniowy? Czy może jest jeszcze inna możliwa i zarazem poprawna forma zapisu? | |
Poprawny jedynie zapis to dwuipółdniowy. Jest to przymiotnik utworzony od dwu liczebników, rzeczownika i spójnika i. Analogiczne postaci to np. dwuipółwieczny, dwuipółletni, dwuipółgodzinny, dwuipółmilowy, dwuipółstopniowy, dwuipółkrotny. Przy czym należy pamiętać, że tutaj dwa i pół dotyczy dystansu (czasowego, odcinkowego) lub stopnia intensywności, toteż wchodzi w połączenia niemal wyłącznie z jednostką czasu lub miary. Marcin Kluczny |
Ortografia | 2007-06-26 |
Czysto rasowe, czterorasowe, bezrasowe - czy taki zapis jest prawidłowy? Chodzi mi o łączną lub rozdzielną pisownię. | |
Wszystkie wymienione formy są zapisane poprawnie. Czysto rasowe to połączenie przysłówka z przymiotnikiem, które trzeba pisać rozdzielnie, czterorasowe to złożenie słowotwórcze pisane łącznie, bezrasowe natomiast to formacja słowotwórcza utworzona od wyrażenia przyimkowego bez rasy – takie formy również są pisane łącznie. Katarzyna Wyrwas |
Ortografia | 2007-06-26 |
Czy powinniśmy pisać: chirurgia mało inwazyjna czy też chirurgia małoinwazyjna. W opracowywanych w naszym wydawnictwie tekstach medycznych pojawiają się obydwa zapisy. Przyznam się, że do tej pory stosowałam pisownię rozdzielną, sugerując się zasadami pisowni wyrażeń typu: wysoko kwalifikowany, nowo mianowany. Być może jednak w przypadku nazwy techniki medycznej jest inaczej - jedno z wydawanych przez nas pism ma tytuł „Wideochirurgia i inne techniki małoinwazyjne”. | |
Zasadniczo pisownia takich połączeń jest rozdzielna. Ale: niektóre takie połączenia scaliły się i są określeniem stałej cechy opisywanego przedmiotu, jego trwałej właściwości. Składniki tych połączeń nie opisują już doraźnej cechy przedmiotu; stają się terminami specjalistycznymi. Tak właśnie jest w przypadku chirurgii małoinwazyjnej. Aldona Skudrzyk |
Ortografia | 2007-06-26 |
Kiedy można zapisać andrzejki wielką literą? | |
Nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów piszemy małą literą, a zatem wyraz andrzejki można zapisać wielką literą jedynie wtedy, gdy rozpoczynamy nim nowe zdanie (por. reguła 106 Wielki słownik ortograficzny – http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629428). Katarzyna Wyrwas |
Ortografia | 2007-06-26 |
Jak można napisać wyraz ośmioletni - czy można też pisać przy użyciu cyfry? Jeśli tak, to jak jest poprawienie: 8-letni? O godzinie siedemnastej czy można też o godz. 17-stej? Czy takie zapisy z cyframi są poprawne? | |
Jeśli chcemy wyraz złożony zapisać za pomocą cyfry, to poprawną formą jest zapis z łącznikiem, np. 8-letni, XIX-wieczny, 83-letnia, 40-lecie. Niepoprawny (choć niestety często spotykany) jest natomiast zapis !17-stej, ponieważ po cyfrach nie wolno dopisywać żadnych elementów fleksyjnych, czyli żadnych końcówek czy pseudokońcówek. Katarzyna Wyrwas |
Ortografia | 2007-06-22 |
Chciałam zapytać, jaki wyraz jest poprawny albo bardziej uzualny: suteryna czy suterena - chodzi mi o pomieszczenia w budynkach. Ludzie często używają obu tych form. Czy obie są poprawne? | |
Suterena, suteryna jest to część budynku położona poniżej poziomu ziemi. Mieszczą się w niej najczęściej małe sklepy, zakłady rzemieślnicze, czasem też pełni funkcję małych mieszkań. Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2004) traktuje hasło suterena jako wzorcowe, natomiast suteryna jest uznana za słowo potoczne. Redaktor Innego słownika języka polskiego traktuje obie wymienione przez Panią formy za poprawne, kładąc nacisk na to, iż suteryna jest rzadziej używana. W Internecie o wiele częściej występuje forma wzorcowa suterena, acz w życiu codziennym (na przykład mieszkańców Beskidu Żywieckiego) częściej mamy możliwość usłyszeć, że ktoś zaprasza nas do swojej suteryny. Warto wspomnieć, iż słowo suterena jest zapożyczeniem, pochodzi od francuskiego słowa souterrain. Anna Majdak |
Ortografia | 2007-06-22 |
Chciałam zapytać, czy poprawna jest pisownia: hip-hop (ponieważ spotkałam wiele wariantów zapisu, m.in. Hip-Hop, HipHop, hiphop) oraz jak będzie wyglądał zapis form przymiotnikowych, np. hip-hopowy. | |
Poprawna jest postać hip-hop, natomiast przymiotnik możemy zapisać na dwa sposoby: razem hiphopowy albo z łącznikiem hip-hopowy. Ewelina Pałka |
Ortografia | 2007-06-21 |
Jaka jest poprawna pisownia wyrazów aqua park i skate park - powinno się to pisać razem czy osobno? | |
Wielki słownik ortograficzny PWN odnotowuje łączną pisownię wyrazu aquapark. Analogicznie przyjąć należy taką pisownię także dla nieznajdującego się tam jeszcze wyrazu skatepark. Aldona Skudrzyk |
Ortografia | 2007-06-21 |
Która forma jest poprawna: Tata przebrał się za świętego mikołaja, Tata przebrał się za świętego Mikołaja, Tata przebrał się za Świętego Mikołaja? | |
Jeśli mamy na myśli biskupa, napiszemy: Tata przebrał się za Świętego Mikołaja lub też Tata przebrał się za św. Mikołaja, jeśli natomiast chodzi nam o „rozdawacza” prezentów (krasnoluda) to poprawną pisownią jest św. mikołaj, a zatem: Tata przebrał się za świętego mikołaja. Aldona Skudrzyk |
Ortografia | 2007-06-21 |
Mam problem z wyrazem literopodobny. Kontekst zadania brzmi: „Kreślenie linii literopodobnych”. Nie wiem, czy zapisuje się go łącznie, czy oddzielnie. Różne publikacje podają różny zapis. | |
Przymiotnik literopodobny jest złożeniem, czyli spojonym za pomocą cząstki słowotwórczej (interfiksu -o-) połączeniem wyrazów litera i podobny. W polszczyźnie istnieje wiele złożeń z przymiotnikiem podobny i wszystkie mają znaczenie ‘podobny do tego, na co wskazuje pierwszy człon złożenia’ i wszystkie bez wyjątku są pisane łącznie, np. prawdopodobny, jedwabiopodobny, kauczukopodobny, wełnopodobny, bawełnopodobny, drewnopodobny, skóropodobny, futropodobny (zob. Uniwersalny słowik języka polskiego PWN pod red. S. Dubisza). Katarzyna Wyrwas |