| Interpunkcja | 2006-05-18 |
| Czy oficjalny list handlowy możemy rozpoczynać od zwrotu Szanowni Państwo! (z wykrzyknikiem), czy raczej stosować przecinek lub nie stawiać żadnego znaku? | |
| W każdym liście po zwrotach Szanowni Państwo, Szanowna Pani, Szanowny Panie konieczny jest znak interpunkcyjny - możliwe jest użycie bądź wykrzyknika (wtedy list rozpoczynamy wielką literą) bądź przecinka (wtedy małą literą). Według prof. J. Bralczyka polskiej tradycji bliższy jest wykrzyknik. Natalia Łukomska |
|
| Interpunkcja | 2006-05-18 |
| Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, które zastosowanie przecinka jest prawidłowe: Zauważyłem, że Ania ma brudne rączki oraz że jej sukienka jest podarta czy: Zauważyłem, że Ania ma brudne rączki oraz, że jej sukienka jest podarta. | |
| Spójniki łączne i rozłączne występują między strukturalnie jednakowymi zdaniami podrzędnymi, które wprowadzane są przez powtarzające się spójniki lub zaimki. Dochodzi wtedy do zbiegu spójników lub zaimków, np.: albo gdy, czyli że, oraz gdy, oraz że, albo kiedy. Przed takim zbiegiem przecinka nie stawiamy. Zatem poprawna interpunkcja: Zauważyłem, że Ania ma brudne rączki oraz że jej sukienka jest podarta. Aldona Skudrzyk |
|
| Interpunkcja | 2006-01-16 |
| Czy w zdaniu Jestem osobą pełnoletnią niepracującą powinien być przecinek? Z góry dziękuję za odpowiedź. | |
| Przecinek radziłabym postawić, ponieważ wyrazy pełnoletnią niepracującą można traktować jako wyliczenie cech opisywanej osoby. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2006-01-13 |
| Czy na końcu podanego w szkole tematu lekcji stawiamy kropkę? | |
| Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego podaje, że kropka jest znakiem zamykającym wypowiedzenie, a za takie należy przecież uznać temat lekcji. Wyjątkiem byłby temat zapisany w całości wielkimi literami lub zakończony innym znakiem interpunkcyjnym (pytajnik lub wykrzyknik). Alicja Podstolec |
|
| Interpunkcja | 2005-12-13 |
| Mam pytanie dotyczące zwrotów grzecznościowych znajdujących się na początku różnych pism kierowanych do konkretnych osób, np. Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowna Pani Prezes itd. Jaki znak interpunkcyjny powinien je kończyć, jeśli zdanie następne w nowej linijce zaczyna się dużą literą? | |
| W takich warunkach zwrot grzecznościowy powinien się kończyć wykrzyknikiem. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-12-13 |
| Gdzie stawiamy odsyłacz do przypisu? Przed kropką czy po niej? | |
| Odsyłacz do przypisu jest częścią zdania, a zatem musimy postawić go przed kropką w myśl zasady, że jeśli symbol odsyłający czytelnika do przypisu znajduje się na końcu zdania, powinniśmy umieścić go przed kropką12. ← Tak też uczyniłam (zob. J. Podracki, A. Gałązka: Kieszonkowy słowniczek interpunkcyjny PWN. Warszawa 2001, s. 76). Katarzyna Sujkowska-Sobisz |
|
| Interpunkcja | 2005-12-13 |
| Czy wyrażenie a co za tym idzie wydzielamy przecinkami z obu stron (zawsze?)? | |
| Wyrażenia a co za tym idzie nie wydzielamy z obu stron przecinkami, przecinek stawiamy tylko przed nim. Jeśli zdanie złożone łączy spójnik z towarzyszącą mu inną częścią mowy lub, jak w Pani pytaniu, związkiem frazeologicznym, stawiamy przecinek przed pierwszą częścią całego wyrażenia pod warunkiem, że wymaga ono postawienia przecinka, np. Pogoda dopisała, a co za tym idzie wyjeżdżamy natychmiast (por. E. Polański, M. Szopa: Podręcznik polskiej interpunkcji. Kielce 2004). Katarzyna Sujkowska-Sobisz |
|
| Interpunkcja | 2005-12-13 |
| Czy przed nawiasem kwadratowym można postawić przecinek? Chodzi mi o przypadek w bibliografii (lub w przypisie), kiedy tytuł jest w nawiasie kwadratowym np. J. Kowalski [Recenzja książki A. Nowaka pt. Historia psychologii], Roczniki Psychologiczne 1994, s. 1-23. To czy po autorze (J. Kowalski) powinien być przecinek? Pytanie moje wynika stąd, że powiedziano mi, iż przed nawiasami kwadratowymi nie stawia się przecinków. Pozdrawiam Agata |
|
| Przed nawiasami kwadratowymi można postawić zarówno przecinek, jak i kropkę, a zależy to od opcji, która wybierzemy w notacji przypisów, np.: 1) J. Bartmiński: O językoznawczy kanon polonistyczny? Głos na otwarcie konferencji, [w:] Język polski jako przedmiot dydaktyki uniwersyteckiej pod red. J. Bartmińskiego, M. Karwatowskiej, Lublin 2000, s. 11-14. 2) J. Bartmiński: O językoznawczy kanon polonistyczny? Głos na otwarcie konferencji. [W:] Język polski jako przedmiot dydaktyki uniwersyteckiej. Red. J. Bartmiński, M. Karwatowska. Lublin 2000, s. 11-14. W Wielkim słowniku ortograficznym pod red. E. Polańskiego nie znalazłam zasady, wedle której nie można by stawiać przecinka przed nawiasem kwadratowym. Wydaje się zatem, że w cytowanym przez Panią przypadku także powinien pojawić się jakiś znak interpunkcyjny. Przecinek jest zapewne znakiem odpowiednim. Katarzyna Sujkowska-Sobisz |
|
| Interpunkcja | 2005-11-27 |
| Chciałem poznać szczegółowe zasady stawiania przecinków w zdaniach złożonych. Pozdrawiam | |
| Szanowny Panie! Na temat zasad interpunkcji polskiej już się wielokrotnie wypowiadaliśmy w dziale Interpunkcja, choć może nie wystarczająco dogłębnie i nie wyczerpująco, trudno jednak przepisywać wiele stron ze słownika, kiedy stosowne zasady polskiej interpunkcji, które dla Wielkiego słownika ortograficznego PWN opracował prof. Edward Polański, są dostępne w internecie. Piszemy o tym także na stronie naszej poradni. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-11-20 |
| Proszę mi poradzić, gdzie postawić przecinek w poniższym zdaniu i czy trzeba przeredagować to zdanie ze względu na odmianę wyrazu tak: Celem działań jest udoskonalenie programów(,) tak(,) aby były one dostosowane do nowych potrzeb. Zgodnie z regułą [365] z Wielkiego słownika ortograficznego przecinek stawia się przed aby w połączeniu tak aby, jeżeli na tak pada akcent zdaniowy. Mam wątpliwość, czy powyższe zdanie jest gramatycznie poprawne. Nie miałbym wątpliwości co do zdań: programy należy udoskonalić tak, aby były...; celem działań jest udoskonalenie programów w taki sposób, aby... (w zdaniach tych są formy: udoskonalić tak (jak?), w taki sposób (w jaki sposób?); udoskonalenie tak. Dziękuję. | |
| Zamiana w zdaniu czasownikowej formy osobowej udoskonalili na postać rzeczownikową udoskonalenie nie wprowadza zmian w interpunkcji zdania. A zatem: Celem działań jest udoskonalenie programu tak, aby był on dostosowany do nowych potrzeb. Iwona Loewe |
|
| Interpunkcja | 2005-11-15 |
| Czy w tytule Kredyt jako czynność bankowa przed jako stawiamy przecinek? | |
| Nie, przecinek nie jest tu konieczny. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-11-15 |
| Bardzo proszę o wyjaśnienie zasady stawiania przecinków przed powtórzonymi spójnikami... Z góry dziękuję! POZDRAWIAM - KINA | |
| Stawiamy przecinek przed spójnikami, takimi jak i, oraz, lub, albo, czy, ani itd., jeżeli wyrazy te zostały powtórzone, także wielokrotnie, np. Nie było go ani w domu, ani w garażu, ani na podwórzu, ani na ulicy. Zwiedzaliśmy i Warszawę, i Kraków, i Poznań. Problem ten szczegółowo przedstawia reguła 378 zasad pisowni polskiej. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-10-10 |
| Czy w przypadku odmiany słowa punkt, tzn. np. pisząc jest to podane w pkt. 4 po skrócie pkt należy w tym przypadku postawić kropkę czy też nie, oraz w ogóle w jakich przypadkach po ww. skrócie słowa punkt w postaci pkt stawia się kropkę. | |
| Po skrócie pkt w żadnym przypadku nie stawia się kropki. Kropkę postawić można po skrócie tego samego wyrazu, ale w postaci p.. Piszemy zatem jest to podane w pkt 4 lub też jest to podane w p. 4 (zob. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego, Wielki słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego). Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-10-04 |
| Nie potrafi jednak ocenić kiedy to nastąpi. Czy w powyższym zdaniu powinien być przecinek? W moim odczuciu jest to zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym. Przecinek należy zatem postawić. Czy mam rację? Będę wdzięczna za odpowiedź. Halina | |
| Tak, ma Pani rację – jest to zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym, dlatego też przed kiedy powinien znajdować się przecinek. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-06-22 |
| W zdaniu: Lepiej pracować, niż korzystać z pomocy społecznej przecinek przed niż powinien być i postawiłam go. Powiedziano mi, że tu nie ma go być i został usunięty. W zdaniu: To więcej niż otrzymuję teraz (pieniędzy z wcześniejszego kontekstu). Tu przecinka nie postawiłam. Z kolei został dodany. | |
| Poprawna interpunkcja: Lepiej pracować, niż korzystać z pomocy społecznej. To więcej, niż otrzymuję teraz. Uzasadnienie jest następujące: jeżeli spójnik niż (także z partykułą: niżby) użyty jest w wypowiedzeniu złożonym porównawczym, oddziela się te obie części składowe przecinkiem (tak jest w zdaniu pierwszym). Natomiast w wypowiedzeniu pojedynczym zwykle nie stawia się przecinka przed członem porównywanym. W konstrukcji To więcej [jest], niż otrzymuję teraz widzieć należy zdanie złożone porównawcze. Tak więc i tutaj postawimy przecinek przed niż. Szczegółowo zasady te przedstawia Jerzy Podracki w Słowniku interpunkcyjnym. Aldona Skudrzyk |
|
| Interpunkcja | 2005-06-06 |
| Oferowane, przez nas, rozwiązania oparte są głównie o platformę i technologię Lotus Domino, która łączy w sobie bezpieczeństwo, komunikację oraz bazy danych i jest chętnie wykorzystywana przez firmy na całym świecie. Czy w powyższym zdaniu oddzielenie przez nas przecinkami jest poprawne? Czy można to potraktować jako wtrącenie lub objaśnienie? Czy tez jako rozwiniecie przydawki? Pozdrawiam, Monika G. | |
| Nie ma potrzeby oddzielania przecinkami członu przez nas, byłoby to dość dziwne (i śmieszne). W cytowanym zdaniu trzeba natomiast postawić przecinek przed i jest chętnie, ponieważ tu kończy się wcześniejsze zdanie podrzędne. Proponuję zatem taką wersję: Oferowane przez nas rozwiązania oparte są głównie o platformę i technologię Lotus Domino, która łączy w sobie bezpieczeństwo, komunikację oraz bazy danych, i jest chętnie wykorzystywana przez firmy na całym świecie. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-06-01 |
| Dzień dobry! Mam pewne wątpliwości co do poprawności interpunkcyjnej poniżej zacytowanych zdań. Ostatnio bowiem na lekcji języka polskiego poznawaliśmy zdania złożone wielokrotnie. Oto przykłady: Nie staraj się powiedzieć wszystkiego, o czym myślisz, i przemyśl wszystko, co powiesz. oraz Idź, gdy inni się zatrzymują, i budź się, gdy inni śpią. Czy uzasadnione jest postawienie przecinka przed i w obu zdaniach? Proszę o uzasadnienie ewentualnej porady. Dziękuję i pozdrawiam. |
|
| Na pytanie o przecinek przed spójnikami i i oraz poradnia już odpowiadała. Nasze uwagi znaleźć można w dziale Interpunkcja. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-05-31 |
| Jako uczony pozazdrościłem, ponieważ..., Z drugiej strony, jako właściciel pozazdrościłem, ponieważ... - czy po wyrazach uczony i właściciel należy postawić przecinki? Pozdrawiam T.M. | |
| Pierwsze zdanie może nie zawierać przecinka po rzeczowniku uczony, jeśli jednak fragment jako uczony potraktujemy jako dopowiedzenie, postawimy po nim przecinek. W drugim zdaniu człon jako właściciel oddzielimy przecinkami od reszty zdania, ponieważ jest wyraźnym dopowiedzeniem. Katarzyna Wyrwas |
|
| Interpunkcja | 2005-05-31 |
| Witam. Mam trudności ze zrozumieniem reguły rządzącej stawianiem przecinka przed jak. Nie bardzo wiem, kiedy mam do czynienia z porównaniem, a kiedy ze zdaniem podrzędnym. Byłabym bardzo wdzięczna za pomoc! A oto przykłady zdań: Ego jest niczym więcej, jak częścią twoich przekonań o sobie samym. Bądź cierpliwy jeszcze przez jakiś czas i pamiętaj, że wynik jest równie pewny, jak Bóg. On uczy cię, jak zachowywać mnie jako wzór dla twoich myśli i w wyniku tego zachowywać się tak, jak ja. Przecinek przed drugim jak? Dziękuję. | |
| Przecinek posiada zdanie: Ego jest niczym więcej, jak częścią twoich przekonań..., ponieważ wprowadza zdanie orzecznikowe, a jego orzeczenie oprócz łącznika jest przybiera postać elidowaną częścią. W pozostałych miejscach, o które padło pytanie, przecinek jest zbędny, bo wprowadza tylko część zdania, a nie zdanie, zwaną okolicznikiem, a zatem: ...wynik jest równie pewny jak Bóg. On uczy cię (czego?), jak zachowywać mnie jako wzór... w wyniku tego zachowywać się tak jak ja. Na pytanie o jak poradnia już odpowiadała, proszę sprawdzić w dziale Interpunkcja. Iwona Loewe |
|
| Interpunkcja | 2005-04-13 |
| Czy w zdaniu Najlepsze efekty osiąga się, stosując preparat dwa razy dziennie. powinien być przecinek? | |
| Od 1993 roku zgodnie z zaleceniem Komisji Kultury Języka PAN, mającym uprościć polską interpunkcję, oddziela się przecinkiem każdy imiesłów zakończony na -ąc, -wszy i -łszy, bez względu na to, czy ma określenia, czy też występuje bez nich i bez względu na to, jak interpretujemy jego funkcję w zdaniu. Jeśli imiesłów taki jest wtrącony w zdanie, wydziela się go przecinkami z obu stron (zob. regułę 367 zasad pisowni polskiej). A zatem - przecinek musi być! Jeśli imiesłów taki jest wtrącony w zdanie, wydziela się go przecinkami z obu stron, np. Gonzalo pędem biegł z obawy, żeby tamci jemu w tłumie nie zginęli, i odnalazłszy ich, mnie znaki dawał, bym pośpieszał (W. Gmobrowicz). Katarzyna Wyrwas |
|